Historia igrzysk nowożytnych
Kiedy odbyły się pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie?
Pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie odbyły się w Atenach, w Grecji, w dniach od 6 do 15 kwietnia 1896 roku. Były one owocem wysiłków francuskiego barona Pierre’a de Coubertina, który pragnął odnowić starożytną tradycję olimpijską i promować ideę pokoju i współpracy międzynarodowej poprzez sport. Były wzorowane na pierwszych udokumentowanych igrzyskach zorganizowanych w Grecji w 776 p.n.e. Przez 1000 lat, ku czci Zeusa – najważniejszego boga w mitologii greckiej – w Olimpii odbywały się najważniejsze igrzyska sportowe.
W poniedziałek Wielkanocny 6 kwietnia 1896 roku. Na Panathinaiko Stadio w Atenach grecki król Jerzy I przy akompaniamencie orkiestry i chóru otworzył Igrzyska I Olimpiady. Pierwsze w nowożytnej historii.Na trybunach stadionu mogło zasiąść 80 tysięcy kibiców, ale zawody z okolicznych wzgórz oglądało znacznie więcej osób – pierwszego dnia blisko 100 tys.
W pierwszych nowożytnych igrzyskach uczestniczyło 295 sportowców z 14 krajów. Rozegrano 43 konkurencje w dziewięciu dyscyplinach.
Pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie były sukcesem i utorowały drogę do regularnego organizowania kolejnych edycji igrzysk. Mimo że skala wydarzenia była skromna w porównaniu do współczesnych igrzysk, miały one ogromne znaczenie historyczne. Zapoczątkowały międzynarodowy ruch olimpijski, który do dziś promuje ideały pokoju, przyjaźni i fair play poprzez sport.
Nowożytne igrzyska olimpijskie stały się jednym z najważniejszych wydarzeń sportowych na świecie, gromadząc sportowców z różnych krajów i kultur, rywalizujących w duchu wzajemnego szacunku i sportowej rywalizacji.
Zacznijmy od początku...
Nowożytne igrzyska olimpijskie stanowią przedłużenie tradycji starożytnych igrzysk, które odbywały się od VIII wieku p.n.e. do VI wieku n.e. w Olimpii w Grecji. Z inicjatywą odnowienia tego wydarzenia wyszedł Pierre de Coubertin (1863-1937), który był francuskim pedagogiem, historykiem i sportowcem. Wywodził się z arystokratycznego i dobrze usytuowanego rodu, w którym ogromną wagę przykładano do edukacji, jednak od młodości interesował się edukacją fizyczną oraz wartościami sportu jako narzędzia wychowawczego. Coubertin był przekonany, że sport może przyczynić się do rozwoju fizycznego, moralnego i intelektualnego młodzieży oraz promować międzynarodowe porozumienie i pokój.
Gdy miał jedenaście lat, rodzice – Charles i Marie Marcelle – oddali go na naukę do Kolegium św. Ignacego, szkoły prowadzonej przez jezuitów. To właśnie zajęcia prowadzone przez zakonników były jedną z podwalin późniejszej olimpijskiej fascynacji Pierre’a. Kolegium słynęło bowiem z wysokiego poziomu nauczania języków klasycznych – łaciny i greki. Dzięki znajomości tego drugiego nastoletni de Coubertin mógł zaczytywać się w dziełach starożytnych literatów. Szczególnie upodobał sobie wątki związane z Olimpią. Jezuici odcisnęli na młodzieńcu jeszcze jedno piętno; w szkole Pierre’a kultywowano rywalizację między uczniami. Młodzież walczyła o lepsze stopnie w gimnastyce, o możliwość służenia do mszy świętej, a nawet o dobre miejsce na stołówce. Taka forma edukacji kształtowała charaktery. Francuski wizjoner bardzo szybko dostrzegł, że poprzez sport można także wychowywać. W czasie jednej z swoich podróży do Anglii poznał Williama Penny’ego Brookesa. Obu Panów łączyła zainteresowanie do Igrzysk Olimpijskich. W 1894 roku na paryskiej Sorbonie zwołał Międzynarodowy Kongres, na którym ze szczegółami zaprezentował swój plan. Uczestnicy byli pod wrażeniem i wspólnie z inicjatorem ustalili, że wydarzenie będzie organizowane co cztery lata, za każdym razem przez inne miasto. W rywalizacji sportowej udział mogli brać tylko mężczyźni-amatorzy (aż do 1928 roku kobietom konsekwentnie odmawiano). W Paryżu Pierre de Coubertin dał się również przekonać, by premierową, planowaną na 1900 rok edycję powierzyć Atenom. Miał to być hołd złożony starożytnym Grekom. 6 kwietnia 1896 roku król Jerzy wypowiedział słynne słowa “Ogłaszam pierwsze międzynarodowe Igrzyska Olimpijskie w Atenach za otwarte. Niech żyją uczestniczące w nim narody! Niech żyje grecki lud!”. Sportowcy konkurowali w gimnastyce, kolarstwie, lekkoatletyce, pływaniu, podnoszeniu ciężarów, strzelectwie, szermierce, tenisie i zapasach. W zawodach mogli uczestniczyć wyłącznie mężczyźni.
Pierwsze dyscypliny
Podczas pierwszych igrzysk w 1896 roku, sportowcy rywalizowali w tradycyjnych dyscyplinach, które miały swoje korzenie w starożytnych igrzyskach. Pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie obejmowały 43 konkurencje w 9 dyscyplinach, do których należały:
Lekkoatletyka: Pozostaje centralną dyscypliną igrzysk, z różnorodnymi konkurencjami biegowymi, rzutowymi i skokowymi.
Gimnastyka: Ewoluowała, obejmując różne rodzaje, takie jak gimnastyka artystyczna i sportowa.
Pływanie: Rozwijało się, dodając nowe style i dystanse.
Kolarstwo: Rozrosło się, obejmując kolarstwo torowe, szosowe i BMX.
Piłka nożna: Stała się jedną z najważniejszych dyscyplin zespołowych, wprowadzoną do programu w 1900 roku.
Koszykówka i siatkówka: Dodane odpowiednio w 1936 i 1964 roku, zdobyły dużą popularność.
Sporty zimowe: Wprowadzenie igrzysk zimowych w 1924 roku dało miejsce takim dyscyplinom jak narciarstwo, łyżwiarstwo i hokej na lodzie.
Ewolucja dyscyplin
Z biegiem lat do programu igrzysk dodawano nowe dyscypliny, a inne były usuwane. W miarę jak rosła popularność igrzysk i sportów, Międzynarodowy Komitet Olimpijski (MKOl) wprowadzał zmiany, aby odzwierciedlać zmieniające się zainteresowania i trendy w sporcie.